پزشکی هسته ای چیست؟
پزشکی هستهای یک شاخه تخصصی از پزشکی است که از ایزوتوپهای رادیواکتیو و تکنیکهای تصویربرداری رادیواکتیو برای تشخیص و درمان بیماریها استفاده میکند. در این روش، داروهای رادیواکتیو (رادیوفارماکولوژیک یا رادیوتریسر) به بدن تزریق میشوند. این مواد به ارگانها، بافتها یا سیستمهای بدنی خاص میرسند و فعالیتهایی که به طور معمول نمیتوان با دیگر روشهای تصویربرداری دید را نمایش میدهند.
این تکنولوژی کمک میکند تا پزشکان توانایی بیشتری در تشخیص دقیق بیماریها داشته باشند، بخصوص در مواردی که دیگر تکنیکهای تصویربرداری مانند MRI یا CT کمک کننده نیستند. پزشکی هستهای در درمان بیماریهای مختلف نیز کاربرد دارد، از جمله درمان انواع خاصی از سرطان، بیماریهای قلبی، اختلالات غدد، و دیگر شرایط پزشکی.
از جمله مزایای این روش میتوان به قدرت بالا در تشخیص بیماریها در مراحل اولیه و امکان ارزیابی عملکرد واقعی اعضای بدن اشاره کرد.
برخی از انواع اسکن هسته ای شامل:
اسکن استاتیک یا ثابت
اسکن کلی بدن
اسکن SPECT که در این نوع اسکن دوربین به دور فرد می چرخد.
همچنین این اسکن برای مواردی از جمله اسکن هسته ای استخوان، اسکن کلیه، اسکن ریه، اسکن تیروئید، اسکن قلب، اسکن اکتروتاید و غیره می باشد که در مرکز شفایحیائیان خدمات زیر انجام می شود:
اسکن هسته ای قلب دو مرحله ای
اسکن هسته ای استخوان
اسکن پرفیوژن قلبی: در این اسکن، رادیوایزوتوپها به بیمار تزریق میشوند و سپس تصاویری از جریان خون در قلب در حالت استراحت و فعالیت (مثلاً بعد از ورزش) گرفته میشود. این کمک میکند تا نواحی که خونرسانی ناکافی است شناسایی شوند، که میتواند نشانهای از بیماری عروق کرونری باشد.
این اسکن شامل:
اسکن SPECT – توموگرافی با تک فوتون
اسکن PET – توموگرافی پوزیترون
تصویربرداری MR - پرتومغناطیسی
اسکن ونتریکولوگرافی قلبی: این اسکن به ارزیابی عملکرد حرکتی دیوارههای قلب و حجم خون تخلیه شده توسط بطنها در هر ضربان میپردازد.
این اسکن در حدود 30 دقیقه طول می کشد.
اسکن استخوان: رادیوایزوتوپها تزریق میشوند و تصاویری از تمام استخوانهای بدن گرفته میشود. این اسکن به دنبال تغییرات در جذب استخوانی است که میتواند نشاندهنده وجود شکستگی، تومور یا عفونت باشد.
اسکن ترکیبی PET/CT استخوان: این تکنیک از تصویربرداری PET همراه با CT برای دادن تصویر دقیقتری از فعالیت متابولیک و ساختار استخوانها استفاده میکند.
این روشها کمک میکنند تا پزشکان به درک بهتری از وضعیت بیماری و انتخاب درمان مناسب دست یابند.
اسکن هسته ای استخوان، جذب مواد در حدود ۲ الی ۳ ساعت ممکن است طول بکشد اما خود اسکن در حدود 15 الی 30 دقیقه زمان می برد.
این تکنولوژی کمک میکند تا پزشکان توانایی بیشتری در تشخیص دقیق بیماریها داشته باشند، بخصوص در مواردی که دیگر تکنیکهای تصویربرداری مانند MRI یا CT کمک کننده نیستند. پزشکی هستهای در درمان بیماریهای مختلف نیز کاربرد دارد، از جمله درمان انواع خاصی از سرطان، بیماریهای قلبی، اختلالات غدد، و دیگر شرایط پزشکی.
از جمله مزایای این روش میتوان به قدرت بالا در تشخیص بیماریها در مراحل اولیه و امکان ارزیابی عملکرد واقعی اعضای بدن اشاره کرد.
برخی از انواع اسکن هسته ای شامل:
اسکن استاتیک یا ثابت
اسکن کلی بدن
اسکن SPECT که در این نوع اسکن دوربین به دور فرد می چرخد.
همچنین این اسکن برای مواردی از جمله اسکن هسته ای استخوان، اسکن کلیه، اسکن ریه، اسکن تیروئید، اسکن قلب، اسکن اکتروتاید و غیره می باشد که در مرکز شفایحیائیان خدمات زیر انجام می شود:
اسکن هسته ای قلب دو مرحله ای
اسکن هسته ای استخوان
پزشکی هستهای قلب
پزشکی هستهای قلبی، اغلب به عنوان اسکن قلبی نوکلئیدی شناخته میشود، معمولا برای ارزیابی جریان خون به عضله و عملکرد قلب استفاده میشود. این تستها میتوانند شامل موارد زیر باشند:اسکن پرفیوژن قلبی: در این اسکن، رادیوایزوتوپها به بیمار تزریق میشوند و سپس تصاویری از جریان خون در قلب در حالت استراحت و فعالیت (مثلاً بعد از ورزش) گرفته میشود. این کمک میکند تا نواحی که خونرسانی ناکافی است شناسایی شوند، که میتواند نشانهای از بیماری عروق کرونری باشد.
این اسکن شامل:
اسکن SPECT – توموگرافی با تک فوتون
اسکن PET – توموگرافی پوزیترون
تصویربرداری MR - پرتومغناطیسی
اسکن ونتریکولوگرافی قلبی: این اسکن به ارزیابی عملکرد حرکتی دیوارههای قلب و حجم خون تخلیه شده توسط بطنها در هر ضربان میپردازد.
این اسکن در حدود 30 دقیقه طول می کشد.
پزشکی هستهای استخوان
پزشکی هستهای در بررسی استخوانها، به خصوص برای تشخیص عفونتها، شکستگیهای استرسی، و برخی سرطانها که به استخوان گسترش یافتهاند، به کار میرود. تکنیکهای رایج عبارتند از:اسکن استخوان: رادیوایزوتوپها تزریق میشوند و تصاویری از تمام استخوانهای بدن گرفته میشود. این اسکن به دنبال تغییرات در جذب استخوانی است که میتواند نشاندهنده وجود شکستگی، تومور یا عفونت باشد.
اسکن ترکیبی PET/CT استخوان: این تکنیک از تصویربرداری PET همراه با CT برای دادن تصویر دقیقتری از فعالیت متابولیک و ساختار استخوانها استفاده میکند.
این روشها کمک میکنند تا پزشکان به درک بهتری از وضعیت بیماری و انتخاب درمان مناسب دست یابند.
اسکن هسته ای استخوان، جذب مواد در حدود ۲ الی ۳ ساعت ممکن است طول بکشد اما خود اسکن در حدود 15 الی 30 دقیقه زمان می برد.